Wat is dat toch met dat scheepje onder de voet van godin Nehalennia?

Het is een soort levensverzekering voor zeevarenden in de Romeinse tijd: godin Nehalennia eren. Voor je met je vrachtschip de Noordzee over gaat vraag je om een behouden vaart, en bij terugkeer schenk je als dank een beeld. Dimp Nelemans heeft zich helemaal ondergedompeld in het leven van de godin, en komt nu met het boek Wat is Nehalennia zonder schip? Want: waarom staat er altijd een scheepje onder haar voet?

Wat: boek Wat is Nehalennia zonder schip?
Wie: geschreven door Dimp Nelemans

Tot nu toe zijn er volop boeken geschreven over de devote kant van godin Nehalennia. Dimp Nelemans wil juist wat anders. “Wat wij zoeken is de functie die ze heeft gehad in de vrachtvaart. We wisten al dat 1800 jaar geleden vrachtvaart begon uit de monding van de Schelde, maar wat deed Nehalennia als godin daarbij?”

-Lees verder onder de podcast-

In de Romeinse tijd varen schepen vanuit het gebied dat nu Zeeland is, naar de overkant van de Noordzee naar Brittannia. Op de heenweg nemen de schippers vis, schelpen of vissaus mee. Op de terugweg graan en mineralen. “Daarvoor werd de caudicaria gebruikt, een kleine vrachtvaarder van twaalf meter lang en vier een halve meter breed. Dat was het eerste dichte schip dat we in de zeevaart zien. Er moest ook zout in worden vervoerd, en dat moest droog heen en terug komen”.

-Lees verder onder de foto-

Bij veilige terugkeer schenken de reders of schippers een votief aan de godin Nehalennia, als dank voor haar ‘diensten’. In 1647 en 1970 zijn een hoop van deze votieven teruggevonden bij Domburg en Colijnsplaat. In die twee plaatsen stonden in de Romeinse tijd tempels.

Steeds dezelfde houding
Dimp zegt: “Het zijn stenen beeltenissen, waarschijnlijk door kunstenaars gemaakt. Ze kunnen twee meter hoog zijn, maar vaak niet meer dan zeventig centimeter. Op de voorkant staat een afbeelding van Nehalennia op een troon, met een lange jas aan, daarover een mantel, en daarover een kapmantel. Er zit een hond bij, ze heeft fruit op haar schoot of naast de stoel, en één van haar voeten staat op een scheepje. Het gekke is dat de afbeelding van Nehalennia overal dezelfde zijn, steeds in dezelfde houding”:.

Huidige verering
Dimps interesse voor Nehalennia wordt gewekt als zij in 2017 in Colijnsplaat gaat wonen. Om opgenomen te worden in de dorpsgemeenschap wordt haar man sleutelbeheerder van de nagebouwde Nehalenniatempel. Daardoor ontdekken ze dat de godin nog steeds wordt vereerd. “Heel wat mensen kwamen in de tempel. Ze lieten dan cadeautjes achter zoals bloemen of fruit en kettinkjes. Soms zat iemand heel rustig in de tempel te mediteren. Dat verbaasde ons. Er zijn heel veel mensen afgestudeerd op het devote van de godin. Voor ons was interessanter wat dat schip toch onder haar voet deed”.

Kijk ook eens bij:
– Zeeuwse Ankers, over Nehalennia
– GalerieMaritime, de Galerie van Dimp Nelemans in Colijnsplaat
– Visnetten vol Nehalennia-altaren, Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden