Geplaatst door Leert de mensheid van de geschiedenis? Je zou denken dat we uit de lange lijst ervaringen van onze voorouders putten. Maar zo simpel is dat niet, vindt schrijfster Anna Ros. In Ant-ologie betoogt Ros dat we bij kwesties van nu vaker moeten kijken naar toen. Voor veel hedendaagse problemen hadden ze vroeger al een oplossing, zegt ze, en daarom moeten we meer lezen. Daar leer je van.
Wat: Ant-ologie
Wie: Anna Ros
ISBN: 978 94 640 5422 4
De titel Ant-ologie slaat op mieren. In de manier waarop mieren zichzelf organiseren ziet Anna Ros een relatie met hoe mensen dat doen. Ant is het Engelse woord voor mier. Daarom een woordgrapje: Anthologie wordt Ant-ologie.
“Mensen in het verleden waren vaak slimmer dan nu,” zegt Anna Ros in de podcast Boek aan Zee. “In het verleden zie je dat mensen een heel scala aan manieren hadden om om te gaan met de wereld, en hoe ze veranderingen afdwongen. Tegenwoordig reageren we op incidenten en gaan we aan de haal met nieuwe technologieën zonder eerst te kijken wat er in het verleden mee is gebeurd. En dat vind je in de literatuur.”
-Lees verder onder de podcast-
In die laatste zin ligt gelijk Anna’s grote ergernis. We weten te weinig, we zoeken te weinig, we lezen te weinig. “Omdat we telkens weer jong zijn moeten we het verleden weer leren. Als in ons onderwijs het leren niet fatsoenlijk ingebed zit en de geschiedenis is gereduceerd tot een canon van 150 dingetjes, dan leren we heel veel dingen níet. Dan krijg je een dom volkje. Daar maak ik me zorgen over.”
Burgerlijk ongehoorzaam is plicht
Het boek Ant-ologie is opgebouwd uit een serie betogen die Anna eerder gaf als lezing, en nu zijn aangevuld met illustraties en meer argumenten. Als voorbeeld in Boek aan Zee noemt ze burgerlijke ongehoorzaamheid. “Wij denken dat burgerlijke ongehoorzaamheid zich uitdrukt in idioten die gekke dingen doen bij voordeuren van politici, en mensen die zonder enige onderbouwing de wetenschap compleet negeren en demonstreren tegen dingen waarvan volstrekt duidelijk is dat we het gewoon moeten doen om een beetje gezond te blijven met z’n allen.”
“Maar: burgerlijke ongehoorzaamheid is niet een kwestie van iets doen omdat je boos bent. Je moet het doen omdat het je plicht is.”
-Lees verder onder de afbeelding-
Dat vraagt om een verduidelijking, en daarvoor haalt Anna het boek Walden aan van Henry David Thoreau. Mijn Bijbel, noemt Anna dat boek. “Thoreau schreef rond 1860 een boek waarin hij een essay bijvoegde over de plicht tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Als een regering te lang hetzelfde is, dan is dat slecht voor een land. In zijn tijd had Amerika oorlog met Mexico. Veel belastinggeld ging naar die oorlog, al wilde de bevolking dat niet.”
“Thoreau verzette zich ertegen door geen belasting te betalen en daarvoor is ‘ie een dag gegijzeld door de overheid. Het ging hem om het statement. Wat hij deed was een intelligente manier van burgerlijke ongehoorzaamheid: volg het geld en kijk waar de geldstroom naar toe gaat. Werk dáár dan niet aan mee. Wat hij deed had een effect op die oorlog. Thoreau’s actie was dus een zinnige actie.”
Situatie nu zorgelijk
Anna’s les voor nu op basis van het boek van toen: “Dat soort zinnige acties kunnen we nu ook doen. In plaats van veertig keer demonstreren op plekken waar niemand naar je luistert en je je kunt afvragen of het wel zinnig is waar je mee bezig bent.”
-Lees verder onder de foto-
“Mijn aanklacht is dat we te weinig lezen en leren, en niet naar het verleden kijken. Als we dat wel zouden doen, dan kunnen we veel intelligenter reageren. Het is alleen niet in het belang van de macht om ons een weerwoord te geven”.
De macht? “Corporaties bepalen nog meer dan overheden wat we willen. We hebben te weinig kennis om dat te doorzien, en dat vind ik zorgelijk.”
Etcetera.Plus 